Wystawa Rekurancje-Potęgometria

Pierwsza część tytułu wystawy -„Rekurancje” oznacza „poszerzenie granic w celu intensywniejszej aktywności wewnątrz ram”. Proces ten realizuje się poprzez akty artystyczne, które można postrzegać jako różnicowanie systemów interakcyjnych na linii artysta – odbiorca; określanie funkcji i celów realizacji dzieła sztuki, badanie wpływu lokalnego środowiska na metodologię i sposób realizacji dzieła sztuki, które może być interpretowane jako środek komunikacji w przestrzeni społecznej.



Druga część tytułu wystawy – „Potęgometria” – nawiązuje do pojęć z nauki geopolityce – o modelowaniu i pomiarze potęgi aktorów życia międzynarodowego, która odwołuje się do takich kategorii jak „rozum” i „wola”.

Realizowana wystawa jest zatem próbą wypracowania modelu działania na styku różnych rodzajów wiedzy, sposobów pozyskiwania informacji i procesu twórczego.

Działalność artystyczną można przyrównać do procesu wytwarzania silników. Metafora „wytwarzania silnika” jest analogią, adekwatną do procesu twórczego w obszarze sztuki i dla tytułowych „rekurancji” gdyż jej przedmiotem jest problem wytwarzania „prototypów” w ramach istniejących struktur społecznych i kulturowych.

Odwołując się do metafory wytwarzania silnika możemy mówić o tworzeniu jednostek napędowych istotnych dla realizacji procesu przemian w obszarze kultury – na przykład poprzez realizacje projektów artystycznych mających na celu aktywizację dzielnic miast.

Silniki pełnią istotną funkcję napędową danego systemu. Pełnią funkcje w wielu dziedzinach życia – od czynności prozaicznych aż po eksplorację kosmosu – poddawane są w trakcie eksploatacji dużym naprężeniom. Aby móc pełnić tą funkcję najpierw wymagają zaprojektowania i montażu w warunkach wolnych presji środowiskowej i eksploatacyjnej.

Dla przykładu problem „działania i porządku” to w teorii socjologicznej Jeffreya C. Alexandra dwie podstawowe presupozycje tej dziedziny nauki.

Problem „działania” rozpatrywany może być jako podejście racjonalne (kalkulacja, utylitaryzm, redukcja kosztów, maksymalizacja zysków) oraz nieracjonalne (wartości, ideały, intencje, nieuświadomione motywacje, itp.). W sferze problemu „porządku” badacze akcentują bądź potrzebę szukania szerszych prawidłowości i ujednolicenia wyrażające się w szerszych prawidłowościach i w powtarzalności wzorców społecznych (podejście kolektywistyczne) bądź implikują, że struktury społeczne modyfikowane są poprzez sprawczą siłę indywidualnej percepcji i zachowań (podejście indywidualistyczne).

Koncepcje poznania rozszerzonego odwołują się z kolei do poglądu, iż „procesy umysłowe i umysł rozciągają się poza ciało, aby uwzględnić aspekty środowiska, w którym osadzony jest organizm i interakcję organizmu z tym środowiskiem. „Poznanie wykracza poza manipulację symbolami, aby uwzględnić pojawienie się porządku i struktury ewoluującej z aktywnego zaangażowania w świat.” (Andy Clark, David Chalmers i Mark Rowlands.)

System społeczny, w ramach którego działa artysta możemy postrzegać zatem jako arenę działania, na której poszukuje się nietypowych płaszczyzn dialogu pomiędzy sztuką i nauką, artystą i społeczeństwem.

Zaangażowanie w proces kształtowania przestrzeni publicznej to zarówno wzbogacanie bazy danych jak i pozyskiwanie informacji dotyczących inicjatyw lokalnych w kontekście przeobrażeń o charakterze globalnym. Interpretacja tego dialogu zachodzi w oparciu o akceptowane społecznie „ramy sytuacyjne – ramy schematów poznawczych” (Jefrey Goffman).

Terminy „Rekurancje” oraz „Potęgometria” trafnie oddają złożony charakter inicjatyw artystycznych, które postulując jakiś domniemany „nowy ogląd” rzeczywistości zarazem realizują się w ramach istniejących uwarunkowań społecznych i kulturowych a dokonania te są w jakiś sposób poddawana ocenie i mierzone.

Tytuł wystawy nawiązuje także wprost do lokalizacji Instytutu Cybernetyki Sztuki, który działa w dawnym Urzędzie Miar i Wag.

Rekurancje – to neologizm, który powstał na bazie słowa rekurencje. Rekurencja, zwana także rekursją (ang. recursion, z łac. recurrere, przybiec z powrotem) rozumiana jest jako odwoływanie się np. funkcji lub definicji do samej siebie (przypis Wiki). Rekurencje są określeniem stosowanym również z powodzeniem m.in. w astrologii i astronomii dla określania faz cyklów przebiegu na przykład gwiazd, planet, itp. a zatem dotyczą realizacji pewnego procesu w czasie. Proponowana modyfikacja wspomnianego słowa oparta jest o korelację fonetyczną ze słowem „kurować się” – czyli leczyć. Domyślnie oznaczałoby to też, że można „poprawiać aktualny stan danego systemu”. Problem ulepszania to problem podejmowania decyzji, który jest jednoznaczny ze stwierdzeniem, iż ów aktualnie stwierdzony stan jest z jakichś powodów niesatysfakcjonujący – wymaga zatem dokonania zmiany.

Marek Rogulski, TNS / ICS